Frans Hoving is gemeentearchivaris bij het Gemeentearchief Zaanstad. Het is zijn missie om iedereen in contact te brengen met de collectie. De geboren en getogen Amsterdammer vond het hier zo leuk dat hij nu in Zaandijk woont. De inspirerende omgeving wil hij met verhalen uit het archief tot leven brengen.
‘Het archief zie ik als een oud geheugen. Het haalt vergeten gebeurtenissen omhoog. Je weet dat er veel in zit dat je vergeten bent. Door erin te kijken reconstrueer je herinneringen die opnieuw ingekleurd worden. Het archief is incompleet. Er zijn alleen maar stukjes bewaard gebleven vanuit een bepaald perspectief. Als mensen geen onroerend goed hadden of niet in aanraking waren geweest met de autoriteiten, dan is er meestal weinig te vinden. Je vindt wel altijd iets in de burgerlijke stand. Met alle fragmenten ben je niet in staat de werkelijkheid te reconstrueren, maar je kunt er wel dichtbij komen om een nieuw verhaal te vertellen.’
Ieder jaar rollen wij op Open Monumentendag een acht meter lange tekening uit bij De Vermaning aan de Westzijde in Zaandam. Hierop staan alle gevels van de huizen aan de waterkant van de Westzijde tot aan de Vincent van Goghweg. Het laat zien hoe de veelal houten huizen met voortuinen en sierhekken er rond eind 18e eeuw uit zagen. Dat trekt veel belangstelling.’
Op zaterdag 9 september 2023 (Open Monumentendag) organiseert het Gemeentearchief Zaanstad de uitrol van de Westzijderol in de Doopsgezinde Vermaning te Zaandam. De Westzijderol is een lange rol papier van 12 cm hoog en 8,5 meter lang uit de tweede helft van de 18e eeuw. Eén van de topstukken uit het archief!
Alleen op deze dag is het originele exemplaar van de Westzijderol voor publiek te bezichtigen. De rest van het jaar ligt de rol veilig opgeborgen in een speciale kist in het depot van het gemeentearchief,.
Tussen 10.00 en 10.15 uur wordt de Westzijderol officieel uitgerold. Het uitrollen moet met beleid gebeuren: dit doen de specialisten van papierrestauratie-atelier Thea Vorstman & Floor Meijboom. Vervolgens is de rol de hele dag voor alle bezoekers “live” te bezichtigen.
Op de Westzijderol staan alle huizen en andere gebouwen, zoals een molen en een Vermaning, aan de Zaankant van de Westzijde: van het voormalige Blauwepad iets benoorden de huidige Bernhardbrug (links) tot het Vinkenpad (rechts), de zogenaamde Molenbuurt, van ongeveer huisnummer 340 tot en met 16.
Naast de originele rol kunt u ook een uitvergroot exemplaar bekijken, dat u wel mag aanraken en van dichtbij kunt bekijken voor details.
Vereniging Historisch Zaandam heeft enkele jaren geleden het initiatief genomen om met behulp van enthousiaste vrijwilligers een nieuwe Westzijderol samen te stellen. Het resultaat wordt dit jaar opnieuw in de Vermaning naast de originele rol getoond.
Bekijk ook de link op Zaans.nl over het uitrollen en het programma van Open Monumentendag.