‘De Kolfvereniging in Wormer bestaat 150 jaar! We hebben geen exacte oprichtingsdatum kunnen vinden, omdat niet alle archieven van de club bewaard zijn gebleven. Daarom vieren we het hele jaar door feest.’
Mark Aberkrom, secretaris van de Kolfclub, vertelt met zichtbaar plezier over de club. De geboren Zaankanter woont tegenwoordig op 40 km rijden van de club, maar dat heeft hij er graag voor over. De vaste kolfavond op woensdag begint met een rondje aan de bar. ‘Het gaat zeker ook om de gezelligheid. Zo word ik hier goed op de hoogte gehouden van wat er allemaal speelt in het dorp.’
Wat is kolf?
De vraag of hij de sport kolf kan uitleggen, heeft hij vanzelfsprekend al heel vaak gehad. ‘Het is een combinatie van golf en biljart. Op een klein speelveld sla je met een kliek de bal niet in een gaatje, maar moet je na een paar keer heen en weer lopen met de bal de palen raken die in het speelveld staat. De klieken en ballen zijn allemaal verschillend, het is een kolfje naar je hand. Als je weet hoe het balletje rolt, dan is het makkelijker om de paal te slaan.’
Paal en perk stellen, de plank misslaan
Tijdens het interview vallen regelmatig bekende uitspraken, die allemaal terug te voeren zijn op kolf. Ook al kennen mensen de sport niet, de uitdrukkingen wel.
‘Het is redelijk makkelijk om kolf te leren. Om heel goed te worden, is heel moeilijk.
Er zijn diverse wedstrijden. We spelen allemaal fanatiek.
Open Monumentendag Zaterdag 9 september van 10 tot 16 uur
Kolfles en demonstraties Moriaanshoofd Wormer
‘Het is zo belangrijk dat deze sport en deze prachtige baan blijft bestaan. We kunnen nieuwe leden goed gebruiken. Daarom nodigen we iedereen uit om zaterdag 9 september 2023 langs te komen. Dan laten we je zien en kun je uitproberen waarom dit zo’n leuke sport is. Binnen een half uur snap je hoe de sport werkt. Wij leggen het je uit zodat je mee kunt spelen. Wanneer je het hebt uitgeprobeerd, dan is de kans groot dat we terugzien.
Moriaanshoofd
De kolfbaan bij Moriaanshoofd in Wormer is heel bijzonder. De palen zijn zeker al 200 jaar oud en hebben de monumentenstatus. De oude herberg uit 1585 is het oudste bedrijf in de Zaanstreek. Vroeger was de kolfbaan buiten, nu is het overdekt. Het koetshuis staat er ook nog.
Kolfspelers hebben bij wedstrijden de keuze uit vijftien banen in het land. Wanneer ze hier komen, dan zijn mensen altijd onder de indruk. De ambiance is zo bijzonder. Alleen in Utrecht is een vergelijkbare baan, deze is 300 jaar oud en een stuk luxer. Je kunt die baan alleen bekijken met Open Monumentendag.
Kolfspelers vinden onze baan wel moeilijk, omdat de palen wat slanker zijn en daardoor minder makkelijk te raken.
Na 150 jaar spelen ze samen
Na 150 jaar spelen de vrouwen en mannen sinds begin 2023 voor het eerst samen. Eerder hadden ze allebei een eigen avond, omdat er steeds minder vrouwelijke spelers waren zijn de clubs samengevoegd. We hebben nu zestien heren en zes dames bij de club. Dat was wel even wennen voor de mannen, toen bij de eerste gezamenlijke wedstrijd er een vrouw met de eerste prijs vandoor ging,’ lacht Mark.
Kolf moest verboden worden
Mark Aberkrom kan mooi vertellen over de geschiedenis van een van de oudste sporten in Nederland. ‘Onze kolfclub in Wormer is de oudste van Nederland. In 1885 werd de Kolfbond opgericht om te zorgen dat de sport blijft bestaan. Je merkt wel dat het snel achteruitloopt. Er zijn nu nog zo’n 500 mensen die bij 25 clubs in het land spelen.
Wanneer je teruggaat naar 1200 dan weten we dat kolf altijd buiten werd gespeeld. Van kerkdeur naar molen werden er lange afstanden afgelegd. Er werd gegokt, ramen werden ingeslagen en er werd op zondag gespeeld terwijl mensen naar de kerk moesten. Het kolf werd daarom in de 16e of 17e eeuw vaak verboden.’
Bij de herberg
Herbergiers in die tijd zagen er wel brood in. Bij de herbergen kwamen buitenbanen met een klein speelveld zodat er geen boetes of overtredingen hoefden te worden uitgedeeld. Bij kolf hoort biertjes drinken, daarom was dit een interessante combinatie voor de herbergier. Op de plek van een kolfbaan kun je zes biljarttafels plaatsen, daarom werd kolf steeds minder populair.
Tussen 1900 en 1920 reikte het Koninklijk Huis medailles uit met het portret van de koningin om te promoten dat de bevolking ging sporten. In onze medaillekast hangen nog verschillende van dergelijke medailles die onze leden hebben gewonnen.
Vaandel is terug
‘Een leuk verhaal is ook dat we ons vaandel weer terug hebben. Dat is in 1907 gemaakt en was lang zoek. Met Open Monumentendag laten we het weer zien bij café Groos in samenwerking met het Historisch genootschap van Wormer.
De leden komen grotendeels uit Wormer en Krommenie. Toen in 2012 de kolfbaan in Krommenie werd gesloten werden de clubs samengevoegd. Tot ons genoegen, opgericht in Krommenie, ging samen met Ons Genoegen Wormer. Sindsdien heet de club Togido Wormer.’
Kom langs op woensdagavond bij het Moriaanshoofd in Wormer of kijk op de website.
Meer weten over het bijzondere monumentale pand uit 1585? Lees dan het verhaal over het Moriaanshoofd.
Alle activiteiten van Open Monumentendag 2023 klik hier.