Links Gerrit van den Nieuwendijk (overleden) en René Sman van de Culturele Raad Zaanstad
Alleen voor leuke mensen programmeert de Culturele Raad Zaanstad informele en verrassende avonden met schrijvers en jong en lokaal talent.
Onderstaand verhaal dateert van 1 januari 2018 en is begin januari 2019 aangevuld.
Op 25 januari 2019 komt Heleen van Rooijen. Bij de laatste CRZ werd ze door René Sman aangekondigd:
‘Vooral bij veel vrouwen roept deze dame veel reacties op. Maar als ze horen dat ze gaat vertellen over haar demente moeder, dan verandert hun mening.’
‘Mijn droom is om avonden te organiseren waar je je ongelooflijk vermaakt, heel veel plezier hebt, leuke mensen ontmoet, langere pauzes hebt en een afterparty, en waar het echt om de ontmoeting gaat. De schrijvers op het podium geven je stof tot nadenken,’ vertelt de initiatiefnemer René Sman.
‘Dat zou zo moeten zijn’, vult Gerrit van den Nieuwendijk aan, ‘maar of het echt zo werkt weet ik niet. We weten niet of mensen voor de inhoud komen, voor de gezelligheid of voor jou’, lacht hij tegen René. ‘Het gaat om de totaalbeleving. We willen schrijvers, verrassingen en gekke dingen.’
De Culturele Raad organiseert geen standaard bieblezingen. ‘Ons concept is heel anders. Schrijvers hebben iets te vertellen. Die moet je niet op een namiddag in een boekwinkel neerzetten. Wij verleiden mensen om naar een schrijver te luisteren die iets te vertellen heeft waar wij normaal niet mee bezig zijn. De schrijver heeft een podium nodig, daar voegen wij iets extra aan toe en creëren een sfeer zodat je een lekkere literaire avond uit bent. Gemiddeld krijgen we 170 bezoekers. Kees van Kooten was een klapper met 250 bezoekers. ’
Gerrit van den Nieuwendijk: ‘We zijn geen theater. We zijn geen toneel. En we zijn geen bibliotheek. We zijn een gebeuren op de avond. Je komt voor de totale ‘experience’ dat gedeeltelijk geprogrammeerd is en de rest gebeurt vanzelf.’
Het is een soort flow waar je in komt.
Culturele Raad Nauerna
René Sman: ‘In de jaren tachtig en negentig organiseerde de Culturele Raad in een pakhuis bij Nauerna bijna altijd uitverkochte bijeenkomsten met grote schrijvers, zoals Jules Deelder en Simon Vinkenoog, waarnaast er altijd iets aparts werd geprogrammeerd. Zo herinner ik me nog goed de bijeenkomst waar een uitvinder een stofje demonstreerde waarmee je varkens hitsig kon maken. De spuitbus spoot hij leeg in de ruimte, de gevolgen weten we niet,’ lacht hij.
René Sman vertelt smakelijk over de bijeenkomsten die hij graag bezocht tot de Culture Raad Nauerna werd opgeheven. Hij kwam er laatst bij toeval achter dat hij vlak daarna zelf nog geprobeerd heeft het over te nemen, maar daar had hij eigenlijk geen tijd voor omdat hij fulltime in het onderwijs werkte. Toen hij met pensioen was, zat hij op een mooie avond buiten bij het Weefhuis, waar hij bestuurslid is. ‘We hadden een bijzondere avond bijgewoond van Tengel over moleculaire voeding en wij wilden ook graag leuke avonden met veel lol organiseren. Dat idee heeft een tijd gesudderd, omdat we niet echt de geschikte mensen konden vinden.’
Zo vroegen mensen zich direct af hoe we aan geld konden komen in plaats van zich te verdiepen in een goed idee. Zo belemmer je jezelf.
Vier mensen met dezelfde humor achter Culturele Raad Zaanstad
Gerrit van den Nieuwendijk was wel enthousiast. ‘Hij schrijft en leest zelf veel. Toen ik op een feest Patrick van Hees tegenkwam, wist ik direct dat ook hij de juiste persoon was. We hebben allemaal dezelfde humor en we moeten vaak vreselijk lachen.’ Samen met zijn dochter Elise Sman organiseert het viertal sinds januari 2013 de Culturele Raad Zaanstad. ‘We programmeren een bekende schrijver, een cabaretier en een jong Zaans talent, zoals bijvoorbeeld Jeff Heijne of Anouk van der Laan. En er gebeurt vaak iets geks.’ Zo heeft Patrick van Hees op een avond met een leuke opdracht alle vaste bezoekers met een bepaalde kleur wol met elkaar verbonden en kon je de nieuwe bezoekers ook terugvinden aan de hand van een andere kleur wol. ‘We hebben een goochelaar gehad, die in de pauze het publiek vermaakte, maar ook een profieltekenaar die bezoekers tekent. En soms is masseur Daniel Dobrito er om de gasten even te masseren zodat hun stemming nog beter wordt.’
Buffer
De Culturele Raad bedruipt zichzelf. René Sman: ‘Toen ik 65 jaar werd heb ik een groot feest gegeven bij Serah Artisan waar ik heel veel mensen voor heb uitgenodigd. Ik heb ze gevraagd om een bijdrage zodat we konden starten met de Culturele Raad. Daardoor had ik een buffer en kon ik starten met een website en het drukken van kaartjes. We betalen de schrijver, de cabaretier, de singer songwriter en de geluidsman. Op sommige locaties dienen we ook huur te betalen. Soms loopt een avond minder, zoals bijvoorbeeld bij Kluun, en dan moet je er geld op toeleggen. Maar zoals bij Tommy Wieringa hadden we een paar honderd euro winst.’
Gelukkig hebben we nog altijd een buffer.
Shortlist Culturele Raad Zaanstad
´We hebben een short- en een longlist van aansprekende auteurs. Op de shortlist staan schrijvers waar we alle vier achter staan.’
Gerrit vult aan met een grote glimlach: ‘Een keer was ik het helemaal niet eens met de keuze. Ik moest uiteindelijk bakzeil halen, want ik was mijn leven niet meer zeker. Dus het unanimiteitsprincipe is….’
René: ‘Soms heb je geluk dat de schrijver net een nieuw boek heeft dat gepaard gaat met veel publiciteit. Zoals bij Judith Koelemeijer die een boek had geschreven over haar jeugdvriendin die was omgekomen bij een ongeluk. Ook bij Annejet van der Zijl konden we meeliften op de landelijke publiciteit. We hebben een aantal vaste bezoekers die bijna altijd komen. Maar afhankelijk van de naam trek je ook iedere keer weer andere mensen. Ik vind eigenlijk iedere avond leuk. Het is mooi als iemand gaat vertellen, er zit altijd een leven achter een boek.’
Het is prachtig dat de schrijver de achtergronden aan ons prijsgeeft.
Heimwee naar Serah Artisan
De Culturele Raad heeft inmiddels al aardig wat locaties versleten. ‘We begonnen bij Serah Artisan (dat helaas niet meer bestaat, red). Dat was precies de plek waar we thuishoorden. Daar hebben we nog altijd heimwee naar. We hebben een ruimte nodig waar 150 tot 200 mensen in kunnen. ‘Zo is het Inntel, de Kleine Waarheid en de zaal boven de bibliotheek in het Verkadepand aan de Westzijde in Zaandam uit geprobeerd. Tegenwoordig zijn we heel blij met De Vermaning waar een mooie intieme sfeer is en het goed gecombineerd wordt met het er naast gelegen café waar je vooraf Italiaans kunt eten.’
‘Schrijvers zijn vaak gewend dat er tien tot vijftien vrouwen en een enkele grijze man komen. Toen Tommy Wieringa in oktober 180 mensen in de zaal boven de bieb in het Verkadepand zag, schrok hij zich dood. Hij is zich toen nog snel gaan voorbereiden. Door het woord bieb was hij er vanuit gegaan dat er maximaal dertig mensen zouden komen. Het was voor hem leuk om een kolkende zaal te ervaren.’
Wij vinden het leuk om ook de schrijvers die we uitnodigen te verrassen.
Meer informatie via info@crzaanstad.nl, of via www.crzaanstad.nl