‘Nu kunnen we klimaatopwarming nog tegengaan, we hebben nog een beetje de tijd om de omslag te maken. Dat moeten we proberen te behalen.’
Marjan Minnesma, directeur Urgenda, vertelt in vier afleveringen over de ontwikkeling van klimaatopwarming. Dit is de vierde en laatste aflevering. Lees eerst deel één, twee en drie.
‘Ik ben heel erg bezorgd, en soms ook kwaad en verdrietig over wat we doen als mensen. Het is niet zo moeilijk om het te keren. We hebben allerlei technieken om duurzamer te ondernemen. We kunnen het, maar doen het niet.
Door de coronacrisis realiseren we ons dat gezondheid het belangrijkste is. Normaal is de economie het allerbelangrijkste. We kunnen ook geld verdienen met de inzet van zon en wind.
Het helpt niemand als ik depressief thuis ga zitten. Dan gaan we het zeker niet halen. Al vele jaren ga ik honderden zaaltjes af om mensen uit te leggen waarom we haast hebben. Dat we er alles aan moeten doen om op te schalen. En dat het ernstiger is dan we denken. Als je de wetenschappelijke onderbouwing laat zien, dan schrikken mensen. En ze vragen zich af waarom ze dat niet wisten. Daarna zie je dat mensen wel geraakt zijn en dat ze zonnepanelen aanschaffen, minder of geen vlees eten, en naar draagkracht maatregelen nemen om energieneutraal te worden.
Mijn verhaal is niet veranderd, de reacties wel. Je ziet nu dat mensen meer kennis hebben.’
De sceptici in de zaal zijn bijna allemaal verdwenen.
‘Als we niets doen dan gaat de opwarming van de aarde richting de drie graden of meer deze eeuw. Om dit een halve graad te verminderen zou je alle landbouwgronden wereldwijd vol moeten planten met bomen om de CO2 uit de lucht te halen. Dit is een onmogelijke opgave voor de jongere generaties. Laten we zelf aan de slag gaan!
We laten voor ons kinderen een onmogelijke hypotheek na, een zondvloed.
Als je een beetje CO2 uitstoot, dan is dat niet erg. Dan kunnen planten en bomen het omzetten en oceanen slaan het ook op. Wanneer we echter op grote schaal bomen kappen, olie, kolen en gas gebruiken en koeien methaan uitstoten, dan warmen we de aarde te veel en te snel op door de deken van broeikasgassen die zich om de aarde vormt. Dat heeft desastreuze gevolgen, nog deze eeuw.’
Energieneutrale woningen
‘Bij particulieren hebben we vanaf 2012 ervaring opgedaan met het verduurzamen van de woning. In het begin werden huurders al bediend door een groot overheidsprogramma, dat echter ook voor woning corporaties veel te duur bleek te zijn. De directie van de Zaanse corporatie Parteon nodigde me uit om een verhaal te houden voor het MT, Raad van Toezicht en Raad van Bestuur over duurzaamheid. Het was oktober en ik stelde voor dat het een leuk idee zou zijn om voor de kerst drie huurhuizen energieneutraal te maken.
Samen met mijn kinderen hebben we honderden folders geflyerd in Assendelft, waar mijn moeder woont. Op de flyer stond: “Wilt u ook een huis zonder energierekening? Kom dan volgende week donderdag naar Festina Lente.” Er werd gedacht dat er niet zoveel belangstelling voor zou zijn, maar de zaal puilde uit met meer dan honderd mensen. Het was muisstil en er waren veel vragen. Voor ons aanbod om drie huizen voor de kerst te verduurzamen waren dertig aanmeldingen. Er zijn drie gezinnen gekozen die ook ambassadeur werden. Zij konden gewoon thuis blijven tijdens het plaatsen van een warmtepomp en zonnepanelen, ze hadden alleen een dagje geen warm water. Het is ons gelukt om voor de kerst de woningen energieneutraal te maken. Daarna volgden de volgende tien. Gemiddeld hebben huurders met een rijtjeswoning zo’n 120 euro in de maand aan energiekosten. Die waren (bijna) weg na onze aanpak. Zelfs met extra servicekosten van 50 euro, houd je vanaf maand 1 gemiddeld 70 euro over. Dat creëert nog eens draagvlak!
Mooi aan woningbouwcoöperaties is dat ze zo betaalbare woningen kunnen maken voor mensen met een kleine portemonnee.’
Iedereen kan iets doen om klimaatopwarming tegen te gaan
‘Een van onze medewerkers heeft een leuk project bedacht voor bedrijventerreinen. Stoeptegels worden verwijderd en langs het hek worden bomen geplant en groentes, die de werknemers in de pauze kunnen plukken voor de lunch. Medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt leggen de tuinen aan en onderhouden ze. Er is zoveel animo voor dat we het bijna niet aankunnen. Dat doen we ook bij de Juliana, de voormalige huishoudschool in Zaandam waar we nu ons kantoor hebben. Daar staan langs de geven tomaten en courgettes en in het gras maakten we een bloemlint.
Als iedereen een stukje doet, dan komen we samen ver. Je kunt niet in je eentje de wereld redden, samen kun je dat heel goed. Of het nu met zonnepanelen is, of door minder vlees te eten, door tegels te wippen of iets minder vaak te winkelen, iedereen kan een stukje doen! Dat wil ik uitstralen.
Vaak wordt gezegd dat Nederland klein is, wat zou dit voor verschil maken? We zijn niet klein als je naar de uitstoot kijkt. Van alle 200 landen op de wereld, behoren wij tot de 20% met de hoogste uitstoot! Als je de uitstoot omrekent per hoofd van de bevolking dan staan we zelfs in de top tien. Dan levert China minder uitstoot dan wij. Nederland doet het al sinds honderd jaar niet goed. Wij hebben er een zootje van gemaakt. Is het dan eerlijk dat wij China of India de maat nemen? Zij zeggen terecht dat we niet naar hen moeten wijzen, maar het zelf moeten doen. Pas als je je eigen achtertuin op orde hebt, kun je naar de anderen wijzen. Daarom richten wij ons op Nederland, dit is onze achtertuin.’
Zaanse roots
Serie over Marjan Minnesma/Urgenda
Marjan Minnesma, meest invloedrijke duurzame ondernemer
Urgenda ze moeten gewoon doen wat ze beloven
Klimaatopwarming is een crisis handel ernaar
We kunnen de klimaatopwarming nog tegengaan
‘We moesten met Urgenda het pand verlaten in Amsterdam en gingen op zoek naar een gezellig kantoorpand waar je leuk kon zitten. Als geboren en getogen Zaankanter is het logisch om in de Zaanstreek rond te kijken. De Zaan is maar tien minuten van Amsterdam, daarom heb ik geïnformeerd naar de mogelijkheden. Gerard Wijma van de BedrijvigeBij vertelde over de Julianaschool in Zaandam waar je lichte klaslokalen hebt. Het is een leuk plekje en voor mij ook extra leuk vanwege mijn roots in de Zaanstreek.’