‘Bij Urgenda laten we zien wat er kan om klimaatopwarming tegen te gaan. We zijn geen klassieke ngo die anderen vertellen dat ze niet genoeg doen. En als je het niet zelf kan, dan helpen we je daarbij.’
Marjan Minnesma is de meest invloedrijke duurzame Nederlander. Vanuit de voormalige huishoudschool Juliana in Zaandam leidt ze Urgenda, een organisatie voor innovatie en duurzaamheid.
In een vierdelige serie vertelt Marjan Minnesma over de ontwikkeling van duurzaamheid en Urgenda. Lees eerst deel 1.
Urgenda kiest positieve benadering
‘Zo heb ik in 2008 de eerste elektrische auto naar Zaanstad en Amsterdam gehaald. In die tijd had je nog geen laadpalen. Dan stopte ik bij een kroeg en vroeg of ik daar een stopcontact mocht gebruiken. Of ik gaf de kabel aan een secretaresse die met grote ogen keek als ik haar de vraag stelde of ik mijn auto op kon laden. Vaak gaf ik de sleutels weg zodat iemand een stukje kon rijden. Het was toen helemaal nieuw, nu kent iedereen het. Wanneer elektrische auto’s veel goedkoper worden, dan gaat de ontwikkeling nog veel sneller. Het duurt nog even voordat het massaal wordt gebruikt.
We zijn een ondernemende ngo met een duurzaam doel. We wilden onder de noemer Wij Willen Zon met zonnepanelen huizen duurzamer maken. In 2010 kochten we 50.000 panelen in namens duizenden mensen. Niemand had ze toen nog. Dat deden we voor eigen rekening. Het was de eerste collectieve inkoopactie van Europe, bleek later, maar ik nam het risico. Als er iets was misgegaan, dan had ik mijn huis moeten verkopen.
We lopen vooraan met innovatieve technieken en een nieuwe manier van inkopen. Zo laten we zien dat je sneller kunt verduurzamen. We doen het voor, zodat mensen zien wat we beloven en het kunnen na-apen.
Bij ons staat de positieve benadering voorop. Het helpt niet als je zegt dat maar tien procent van wat een bedrijf doet deugt. Dat motiveert niet. We willen liever helpen met laten zien wat wel kan. Door burgers en coöperaties te helpen en verbinden, worden we groter en hebben we meer in de melk te brokkelen. We moeten zorgen dat de beweging groter wordt.’
Milieubewegingen vervullen ook een nuttige rol. Wij doen het anders.
Kracht van herhaling werkt
‘In 2007 zijn we bij Urgenda begonnen met het inventariseren wie de koplopers zijn in duurzaamheid en wat zij deden om op te schalen. In het begin konden we de koplopers nog identificeren. Sinds het verdrag van Parijs in 2015 is het gemeengoed geworden. Toen we in 2010 de actie Wij Willen Zon uitvoerden had niemand nog zonnepanelen. De eerste 50.000 verkochten wij aan koplopers, nu is het gewoon bij grote middengroepen. Dat is heel leuk om te zien. Tegenwoordig gaat het hard en komen er ontzettend veel zonnepanelen bij.
Om de klimaatopwarming tegen te gaan moet je de projecten vaak herhalen.’
Wereldberoemde klimaatzaak
‘Ooit was Nederland een koploper toen eind jaren ’80 werd gewerkt aan een klimaatverdrag, dat in 19992 werd ondertekend. Helaas is Nederland de afgelopen twintig jaar vervallen tot achterblijver, met het minste duurzame energie van heel de EU. Bij het Klimaatverdrag in Parijs in 2015 werd afgesproken dat de klimaatopwarming beperkt zou moeten worden tot 1,5 à 2 graden. Maar toen we de Klimaatzaak begonnen was het doel nog onder de twee graden opwarming blijven ten opzichte van 1850. De regering doet niet genoeg, niet voor twee graden en al helemaal niet voor 1,5 graad.
De urgentie is groot. Zo zijn we niet op tijd, er moet veel meer gebeuren. Ze moeten doen wat ze zelf beloofd hebben.
Ik wilde actie en versnelling organiseren via een rechtszaak.
Ik dacht dat we dit wel zouden kunnen, iedereen dacht van niet. Voor de klimaatzaak hebben we bijna 900 mede-eisers verzameld. Normaal wint de staat alle zaken, omdat ze advocaten hebben, de middelen en het geld om alles in te zetten.
Koos van den Berg van Höcker advocaten is vanaf de start tot het einde bij de klimaatzaak betrokken geweest. Freerk Vermeulen en zijn team van Nauta Dutilh heeft Urgenda bijgestaan in de cassatieprocedure, want daarvoor heb je een cassatiespecialist erbij nodig. Dankzij hun enorme inzet hebben we gewonnen. Ze hebben voor een relatief laag uurtarief of voor niets zich hiervoor ingezet. Zij hebben ook in de weekeinden en avonduren onbetaald doorgewerkt. Ze werden halve wetenschappers die alles lazen over deze problematiek. Er moest geen gat in de onderbouwing komen.
De reden dat we gewonnen hebben, is dat wij beter voorbereid en meer kennis hadden dan de advocaten van de staat.
Ze zijn heel persoonlijk betrokken en overtuigd dat de opwarming een bijzonder groot probleem is, groter dan corona. Voor de rechters gold ook dat ze hier veel meer tijd in moesten steken dan bij een reguliere rechtszaak. Ook zij hebben zich hier in hun vrije tijd voor ingezet om alles echt te doorgronden, vermoed ik. Dit heeft geweldige vonnissen opgeleverd.’
Serie over Marjan Minnesma/Urgenda
Marjan Minnesma, meest invloedrijke duurzame ondernemer
Urgenda ze moeten gewoon doen wat ze beloven