‘Een schuldhulpmaatje is wellicht een te beladen term. We willen schulden juist voorkomen. Het doel is dat een vrijwilliger je helpt om goed inzicht te krijgen in je inkomsten en uitgaven.’
Kees van der Pol is voorzitter van de Stichting Schuldhulpmaatjes Zaanstad. ‘Het is beter om niet in de schulden te komen. Dat is niet eenvoudig, omdat uit onderzoek blijkt dat dertig procent van de Nederlanders moeite heeft om rond te komen. Er hoeft maar iets te veranderen in de situatie of er moet een grote uitgave worden gedaan, en dan is er een probleem.
Het begint met geldzorgen. Wanneer je structureel geld tekortkomt, dan ontstaat er een probleem. Je moet structureel iets veranderen om niet verder in de financiële problemen te komen. Vaak hebben mensen geen overzicht hoe ze dit kunnen veranderen. Je ziet regelmatig dat er problemen ontstaan met financiën wanneer er veranderingen zijn in iemands leven, zoals verlies van werk, relatie of ziekte. Wanneer een deel van het inkomen wegvalt, dan kun je het oude leefpatroon niet voortzetten. Het is dan heel moeilijk wat verstandig is, welke keuzes moet je maken? Is het verstandig om wel of niet te verhuizen?
Wanneer je een hypotheek afsluit dan wordt er geen rekening gehouden met verlies van werk, ziekte of echtscheiding.’
Inzicht kosten en uitgaven
‘Een schulphulpmaatje zit naast je. Inzicht is het allerbelangrijkste. Samen zet je op een rijtje wat de jaarlijkse kosten zijn, zoals energie, huur/hypotheek, verzekeringen, abonnementen en andere vaste lasten. Zo kun je een planning maken waar je bijvoorbeeld het vakantiegeld aan besteed en welke uitgaves nog verantwoord zijn.’
Armoede veroorzaakt stress
‘Je ziet vaak dat mensen die veel moeite hebben om rond te komen, van dag tot dag leven. Uit onderzoek blijkt dat bij heftige stress het probleemoplossend vermogen veel minder wordt. Leef je in armoede en heb je veel stress, dan worden die vaardigheden minder.
Een schuldhulpmaatje lost het niet voor je op, maar helpt je inzicht te krijgen zodat je het zelf kan doen.
‘We hebben regelmatig gezien dat de energietoeslag, die werd uitgekeerd aan mensen met een laag inkomen ter compensatie van de hoge eindafrekening, direct werd uitgegeven. Zo ontstaat er een nieuw probleem wanneer de hoge eindafrekening van energie komt. Zo schuif je schulden door.’
Bewindvoering
Uit landelijk onderzoek blijkt dat mensen met problematische schulden pas na drie tot vijf jaar hulp vragen. Vaak verzwijgen ze de schulden uit schaamte. De problemen stapelen daardoor op, je komt er dan niet meer uit. Je krijgt dan vrijwillig of gedwongen een bewindvoerder toegewezen. Drie jaar lang krijg je dan vijftig euro leefgeld per maand.
Kortingen, afgeprijsde artikelen, leningen
‘We willen graag dat mensen in een vroeg stadium contact opnemen, zodat ze inzicht krijgen hoe ze schulden kunnen voorkomen. Je leert zelf nadenken hoe je overzicht houdt en plannen maakt. Zie je een product met korting die je niet kan weerstaan? Kom dan over drie dagen terug en bedenk dan in de tussentijd of je dat product wel echt nodig hebt. Zou je het product ook kopen wanneer er geen korting bij staat?
Je ziet regelmatig dat gaten in de begroting gedekt worden met leningen. Maar die kosten veel geld. Ook spullen kopen op afbetaling is veel duurder. Je kunt er beter voor sparen, dat scheelt echt.’
Schakel schuldhulpmaatje in
‘We horen vaak “Had ik maar eerder geweten welke oplossingen er zijn waar ik zelf niet aan heb gedacht.”
Een schuldhulpmaatje heeft veel kennis van allerlei fondsen en stichtingen waar je als een laatste redmiddel een aanvraag voor kunt indienen. De ervaring leert dat een schuldhulpmaatje vooral in het begin regelmatig langskomt om de financiën weer op orde te krijgen.
De discipline om het nieuwe gedrag vol te houden, is het moeilijkste. Daarom houdt een schuldhulpmaatje daarna af en toe contact om in de gaten te houden of iemand daarna nog ergens tegenaan loopt.
De resultaten zijn goed. Omdat een schuldhulpmaatje veel geduld heeft, werkt het goed.
Gezocht: extra coordinator
In Zaanstad helpen tientallen schuldhulpmaatjes om inzicht te krijgen. De coördinator onderzoekt bij de intake wat voor hulp er nodig is. Is dat een coach, een boekhouder, iemand die je vooral ondersteunt of juist streng controleert of je je gedrag verandert? Vervolgens koppelt hij je aan een maatje dat bij je past.
Schuldhulpmaatjes die een ander graag willen helpen zonder een oordeel uit te spreken, zijn altijd welkom. Je krijgt een gecertificeerde opleiding van drie dagen. Onze eerste schuldhulpmaatje is opgeleid om jongeren te begeleiden die in armoede leven.
We zouden ook een extra coördinator goed kunnen gebruiken die de intakegesprekken houdt.
Interesse? Neem contact op met Schuldhulpmaatje Zaanstad.