Hoe je hangjeugd en kinderen uit kansarme wijken in beweging brengt, weet Lorenzo Sno (29) uit Wormerveer als geen ander. Hij zoekt ze op, spreekt ze aan, biedt ze een kans en vertelt ze zijn persoonlijke verhaal. ‘Ik geef ze mee dat ze beter niet de fouten kunnen maken die ik heb gemaakt.’
Achteraf gezien had hij de dingen anders willen doen. In zijn jeugd had hij zich niet door verveling en vrienden willen laten leiden. Maar Lorenzo Sno uit Wormerveer windt er geen doekjes om: ook hij was vroeger een jongen van de straat. Met vrienden zorgde hij voor veel overlast in de buurt, en uiteindelijk kwam hij met justitie in aanraking. In de koffiezaak van Zuivere Koffie in Koog aan de Zaan, de stichting die ex-gedetineerden helpt bij een succesvolle terugkeer in de samenleving, vertelt hij openhartig zijn verhaal, zoals hij het ook deelt met de hangjongeren van nu.
Saamhorigheid is nodig om samen wat neer te zetten in een wijk.
Twee jaar woonde Lorenzo in de Wormerveerse Schrijversbuurt, toen hij deze zomer besloot daar tot actie over te gaan. Om zich heen zag hij hoe jongeren, maar ook kinderen, zich verveelden en voor overlast zorgden. Ze haalden kattenkwaad uit, maar pleegden ook vernielingen aan bijvoorbeeld auto’s, ook de zijne. Soms was de sfeer in de buurt volgens hem ronduit grimmig. De renovatie van de Albert Meijnsflat vorig jaar had het er niet beter op gemaakt. ‘De verbouwing was een complete chaos,’ vertelt Lorenzo. ‘Bewoners wisten niet waar ze aan toe waren en de onderlinge sfeer was erg negatief. De saamhorigheid was weg. Terwijl saamhorigheid nodig is om in de wijk dingen met elkaar dingen te kunnen bespreken en samen wat neer te zetten.’
De straat op
Lorenzo bedacht een manier om de mensen weer bij elkaar te krijgen en tegelijk de verveling onder jongeren aan te pakken. Hij ging de straat op. ‘Ik vroeg jongeren wat ze graag deden. Ze wilden voetballen.’ In de hoop financiële steun te krijgen om sportactiviteiten te kunnen organiseren, toog hij naar het Sociaal Wijkteam Wormerveer (SWT). ‘Ik zei: “Deze problemen hebben we in de wijk, en dit is wat jongeren willen doen.” Ik kreeg te horen dat er geen budget voor was.’
Sport leert je je grenzen beter kennen, je lacht vaker.
Omdat hij geloofde in zijn ideeën, zette Lorenzo door. ‘Ik vroeg mijn buurmannen Barry en Peter om hulp en met elkaar kwamen we tot mooie ideeën. De een werkt bij de gemeente en kon op die manier aan sportattributen komen. De ander werkt in de steigerbouw en kon een podium regelen. Zo zijn we gestart met het eerste idee, een voetbaltoernooi.’
Van zijn eigen geld liet Lorenzo een flyer drukken die hij in de wijk, bij Bakkie Leut aan de Zaan, het station en in buurtcentrum De Lorzie ophing. ‘Ik vroeg ouders of hun kinderen zin hadden om te komen voetballen. De aanmeldingen kwamen vrijwel direct. Van het SWT kreeg ik een paar keer de sleutel van de sportzaal om met de kinderen en jongeren te kunnen trainen. Dankzij de hulp van mijn vriendin, onze buurvrouw Sara en Barry en Peter werd het voetbaltoernooi een succes.’
Als trainer van SV Fortuna Wormerveer weet Lorenzo welke betekenis sport kan hebben. ‘Sport laat je ontspannen, houd je actief en brengt je een stuk sociaal leven. Je leert je grenzen beter kennen, je lacht wat vaker. Ik ben met jongeren ook gaan volleyballen, geef ze kickboksles en voetbaltraining. Meestal doen we dat buiten, af en toe in het Zonnehuis (ontmoetingsruimte voor bewoners van de Schrijversbuurt, MP).’
Voor een ander zorgen
Ook geeft hij kookles, soms bij hem thuis. ‘Op die manier leren kinderen zichzelf te redden als dat nodig is. Ook leren ze hoe ze voor een ander moeten zorgen. Helaas liepen de energiekosten op, waardoor het bij mij thuis niet meer zo vaak kan. Soms koken we in het Zonnehuis, maar daar zijn eigenlijk niet genoeg spullen om een goede maaltijd te kunnen bereiden.’
Lorenzo ontpopte zich tot selfmade jongerencoach en heeft in zijn wijk inmiddels een groep van zo’n zeventig jongeren van acht tot 23 jaar voor wie hij activiteiten onderneemt. Daarnaast is hij een paar keer per week op het Marktplein waar hij contact heeft gelegd met een groep van ongeveer 35 jongeren die overlast veroorzaken. Hij doet dat samen met jongerencoach Ralph Helmer die verbonden is aan het SWT.
Ik vertel jongeren dat ze beter niet dezelfde fouten kunnen maken als ik.
‘Ik ga naar ze toe, spreek ze aan en vertel wie ik ben, hoe ik vroeger was. Ik vertel dat ik ook geen koekje ben geweest, dat ik van mijn fouten heb geleerd. En dat ik daardoor ben geworden wie ik eigenlijk altijd al had moeten zijn. Dat wil ik ze meegeven, dat zij die fouten beter niet kunnen maken, omdat ze anders in hetzelfde schuitje komen te zitten.’
Rotterdam-Zuid
‘Ik was geen echt probleemkind, wel een hangjongere,’ vertelt Lorenzo, die opgroeide in Rotterdam-Zuid. ‘Ik hing buiten met mijn vrienden en met elkaar veroorzaakten we overlast. We trapten een voetbal over de weg, praatten luid. Dat is geen normale gang van zaken, en regelmatig kwam de buurtagent naar ons toe.’
Zo vergaat het ook de jongeren op het Marktplein. ‘Als er geen ruimte is waar je terechtkan, zoals een buurthuis, ga je je vervelen en doe je dingen die je niet zou moeten doen. Dit zijn kinderen van ouders met een laag inkomen, gezinnen waar geen geld is om te kunnen sporten of andere dingen te doen. Deze jongeren denken niet aan de normale dingen van het leven, aan school of het vinden van een normale baan.’
Keerpunt
Voor Lorenzo kwam vier jaar geleden het keerpunt. ‘Ik was op weg naar huis, toen ik zag hoe een jongen uit mijn buurt in elkaar werd geslagen. Ik bood zonder nadenken mijn hulp aan. Op een fysieke manier, hij werd neergeslagen. Van het een kwam het ander: ik probeerde hem te helpen, werd aangevallen, verdedigde mezelf, en tja, voordat ik het wist… Vier maanden heb ik in de gevangenis gezeten.’
Vier maanden voelde hij zich klote, zoals hij het zegt. ‘Ik had iemand willen helpen en naar mijn verhaal werd niet geluisterd. Na mijn vrijlating had ik iets op mijn naam, iets waar ik niet onderuit kan en wat het moeilijk maakt om een baan te vinden. Een tweede kans krijgen is zo belangrijk. Ik krijg die kans hier bij de Zuivere Koffie.’
Van eigenaar Jemual Lampe leert Lorenzo hoe met mensen kan omgaan en hoe hij de lekkerste koffie van Zaanstad maakt. Opgeven is er niet bij. ‘Als ik bij een sollicitatiegesprek binnenstap is een Verklaring Omtrent het Gedrag belangrijk, en die heb ik niet. Terwijl mensen beter kunnen kijken naar mijn persoonlijkheid, naar wie ik ben en naar wat ik kan. Toch verlies ik de hoop op een tweede kans nooit.’
Ook in zijn buurtwerk ondervindt Lorenzo hinder van zijn verleden. Hoewel hem opnieuw de sleutel van de sportzaal was beloofd, wordt die momenteel niet meer aan hem uitgeleend. Zijn kooklessen zou hij graag in De Lorzie willen geven en ook voor andere activiteiten zou hij daar graag terechtkunnen. Maar hij krijgt nul op het rekest.
Bewijs van goed gedrag
‘Ook als je met ideeën en goede bedoelingen komt, wil men eerst een bewijs van goed gedrag zien, en dat kan ik tot vijf jaar na mijn vrijlating niet krijgen. Soms voelt het alsof ik vijf jaar in het nauw wordt gedreven. Juist de eerste jaren na mijn vrijlating wil ik weer wat opbouwen.’
Eén ding is wel makkelijker dankzij zijn verleden, namelijk het opbouwen van een band met de jongeren voor wie hij iets wil betekenen. ‘Ze luisteren naar mijn verhaal, en waarderen het dat ik eerlijk tegen ze ben. Ze geven aan dat ze wat kunnen leren van iemand als ik, iemand die een fout heeft begaan, en die weer op het rechte pad is gekomen.’
Geloof in wie je bent en zet door, die boodschap hoopt hij jongeren te geven. ‘Als ik de hoop had verloren, had ik nooit doorgezet om me voor ze in te zetten of om toch te solliciteren op een baan. Soms heb ik het gevoel dat niemand naar me luistert. Ik weet dat het buurtcentrum ruimten faciliteert, maar ik krijg geen toegang. Maar ik denk dan: als het niet via die weg lukt, dan móet er wel een andere weg zijn. Hoe jammer het ook is dat een buurthuis zich niet inzet voor de jongeren.’
Verbetering
In de Schrijversbuurt ziet hij dat zijn inspanningen langzaamaan hun vruchten afwerpen. ‘Ik zie verbetering in het gedrag van jongeren. Ik kook met ze, voetbal met ze, waardoor ze minder tijd hebben om buiten te bivakkeren en er minder over ze wordt gesproken. Eerst vernielden ze mijn auto of die van een ander, maar daar hebben ze nu geen tijd meer voor. Laatst hebben we met elkaar gekookt voor de mensen van Bakkie Leut om jongeren te laten zien dat ook mensen met een verstandelijke beperking mensen zijn.’
Overlast helemaal voorkomen is vooralsnog lastig. Onlangs liet hangjeugd een flinke hoeveelheid afval achter op het Marktplein. Lorenzo ruimde de vele blikjes op. ‘Ze hangen daar omdat ze geen plek hebben. Soms liet ik ze wel eens bij mij binnen, maar dat gaat niet meer. Ik heb een vriendin, een privéleven. Dus kiezen ze voor het plein. Omdat ik ze de toegang tot mijn huis heb ontzegd, voel ik me schuldig en ruim de rommel op. Ik doe wat ik kan, leg uit dat de dingen tijd nodig hebben, dat ze niet moeten opgeven. Maar soms voelt het alsof ze in de steek worden gelaten.’
The South
Lorenzo organiseert zijn activiteiten onder de naam The South, een naam met een voor hem speciale betekenis. ‘Ik kom uit Suriname, dat in Zuid-Amerika ligt. Vanuit daar verhuisde ik naar Rotterdam-Zuid, en later naar het zuiden van België.’ Uiteindelijk bracht zijn vriendin hem naar Noord-Holland waar ze hem hielp een nieuw bestaan op te bouwen. The South is tevens de naam van Lorenzo’s kledingmerk voor urban en hip hop-kleding dat hij hoopt groot te maken. The South is te vinden op Facebook. Zondagmiddag 2 oktober is het eerstvolgende voetbaltoernooi.
Zuivere Koffie geeft één kans
Jemuel Lampe van de Stichting Zuivere Koffie biedt ex-gedetineerden zoals Lorenzo zogeheten resocialisatieplaatsen aan. In zijn koffiezaak leert hij ze de fijne kneepjes van het vak van barista. En dankzij overeenkomsten met grote regionale werkgevers kan hij ze ook aan een baan helpen. ‘Deze grote bedrijven zeggen: “Je hebt geen Verklaring Omtrent het Gedrag? Geen probleem. Wij kijken naar de mens achter het delict.” Behalve ex-gedetineerde is Lorenzo een zoon, een broer, een vader, een echtgenoot. Maar dit traject biedt kandidaten één kans. Ik ben ervan overtuigd dat dit voor iedere ex-gedetineerde is weggelegd. Je moet wel keihard werken. Lorenzo vind ik mee vanwege zijn inzet en ideeën een voorbeeldkandidaat. Bovendien is hij een first offender, iemand die een keer heeft meegemaakt wat het betekent om in de gevangenis te hebben gezeten weet: hier wil ik nooit meer naar terug.’ Over Zuivere Koffie, dat eerder de naam Cafeïnedealers had, schreven we al een verhaal. De koffiezaak van Zuivere Koffie is gevestigd aan het Zuideinde 20 in Koog aan de Zaan. Meer informatie vind je op www.stichtingzuiverekoffie.nl.
‘Ontbreken van VOG maakt het lastig’
Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is een door het ministerie van Veiligheid en Justitie afgegeven document waaruit blijkt dat het gedrag in het verleden van een persoon geen gevaar vormt voor het uitoefenen van een bepaalde taak of functie in de samenleving. Zo moet iedereen die met kinderen werkt een VOG kunnen overleggen. Wijkmanager Monica Briefjes waardeert Lorenzo’s inzet voor de jeugd, en beaamt dat het ontbreken van een VOG het verhindert om hem bijvoorbeeld een ruimte te laten gebruiken in De Lorzie of om hem met kinderen te laten trainen in de sportzaal. ‘Kinderen vormen nu eenmaal een kwetsbare doelgroep, en wij worden gehouden aan de eisen die de overheid heeft gesteld om kinderen te beschermen.’ Wat haar betreft blijft het SWT met Lorenzo in gesprek om samen te kijken welke mogelijkheden er wel zijn. Maar zegt ze: ‘Dat het zal niet eenvoudig zijn tot een oplossing te komen.’