Duizenden mensen woonden politieke bijeenkomsten bij in het Zaanse park. Ze kwamen daarvoor zelfs met de boot uit Amsterdam. Ook de turnwedstrijden en muziektheaterproducties trokken een groot publiek. Wanneer je nu door het piepkleine Koogerpark in Koog aan de Zaan wandelt herinnert niets aan de grote happenings die zich daar hebben afgespeeld. Martin van der Gaag heeft een deel van deze geschiedenis beschreven in een tijdschrift.
Martin van der Gaag woont sinds 2,5 jaar in Jan de Wittestraat bij het Koogerpark en was verbaasd dat zo weinig Zaankanters het kenden. ‘Toen we hier kwamen wonen, kwamen er verschillende vaklieden in huis. De timmerman, de funderingsman, de ‘vloerenman’ woonden al hun hele leven in de Zaanstreek en waren nog nooit in het verscholen gelegen park geweest. Steevast zeiden ze: ‘Wat een geinig plekje, wat is het hier leuk. Ik was dus niet de enige die het een bijzonder parkje vindt. Anneke Steemers kwam ik tegen op een feestje en zij vertelde dat het al negentig jaar bestaat. Omdat ik er meer over wilde weten, vroeg ik haar naar een geschikte uitgave. Zij en andere leden van de historische vereniging vertelden dat die er niet was en raadden me aan om het zelf te gaan schrijven.’
En zo werd Martin van der Gaag gestimuleerd om het tijdschrift ‘Koogerpark, 90 jaar park van Koog Zaandijk’ te maken. Het is verkrijgbaar voor € 5 bij chocolaterie De Cacaoboom in Zaandijk en bij de Muziekfreak in Koog aan de Zaan.
Martin van der Gaag: ‘Het was heel leuk om met dit onderwerp aan de gang te gaan. Het was mijn inburgeringscursus, zo heb ik mijn woonplaats Oud Koog en de mensen leren kennen. Af en toe klonk het ding dong en dan stond Henk de Wit met een toepasselijk boek of Jan Leguijt met een obscure brochure voor de deur. Ze zijn net als Anneke Steemers en ik lid van de Historische Vereniging Koog Zaandijk.
Hoe kom je aan de informatie?
In het Gemeentearchief vond ik vooral zakelijke feiten, verordeningen, bouwtekeningen en minder persoonlijke verhalen. Er was één ordner over het Koogerpark. In de beeldbank waren veel foto’s maar doordat de naam van het park op tien verschillende manieren wordt gespeld waren die minder makkelijk te vinden. Het beeld was vaak prima, maar de beschrijvingen vrij gebrekkig.
Veel materiaal tot 1950 is tegenwoordig gedigitaliseerd en dat leverde ook waardevolle informatie op. Het is interessant om te zien hoe anders er werd geschreven in uitgaves van toen, zoals de kranten Typhoon en De 7000 (dat waarschijnlijk ook de oplage was).
Zo werd er uitgebreid verslag gedaan welke notabelen er bij een bijeenkomst waren, wat ze zeiden en in welke volgorde ze hun verhaal mochten doen.
Oproepjes via Facebook en via de historische vereniging leverden ook mooi materiaal op.
Voor historisch onderzoek moet je veel diverse bronnen raadplegen die allemaal van een verschillende kwaliteit zijn. Je moet je steeds afvragen wat er klopt en waar de vervorming in zit. Voor het verhaal over het huis met de ijzeren brug bijvoorbeeld heb ik dertig artikelen samengevoegd.
Wat waren voor jou de hoogtepunten?
De politieke bijeenkomsten in de jaren veertig en vijftig zijn vrijwel vergeten. De rode en communistische politieke partijen waren toen heel groot. Er werd met verve op het podium gesproken en bij de bijeenkomsten kwamen duizenden mensen, onder meer uit Amsterdam met de boot.
Het piepkleine parkje was toen meer een functioneel ontmoetings- en evenemententerrein dan nu.
Het feit dat hier in 1938 en 1950 nationale turnkampioenschappen zijn gehouden, hoe bijzonder is dat? Ze lieten hun oefeningen zien op de weide voor de reusachtige muziektent, die op de plek stond waar nu de vijver is. Het was een prachtig soort tempel met een kelder eronder.
Vroeger was het dorpsleven heel anders. Het verenigingsleven had een podium nodig en dat vonden ze in het park.
In de jaren dertig waren er spectaculaire muziektheaterproducties waar duizenden mensen op af kwamen. Zoals bijvoorbeeld de populaire voorstellingen In naam van Oranje en Midzomernachtdroom. Die beschrijf ik in het magazine. In 2006 heeft Anneke Steemers de Midzomernachtsdroom opnieuw laten opvoeren in het park.
Het is bijzonder dat als je nu door het parkje loopt er niets van deze geschiedenis te zien is.
Ik weet nog steeds niet alles over het park. Zo zou het nog wel interessant zijn om meer uit te zoeken over Jacob Kuijper, die een legaat van 460.000 gulden naliet aan het park. Er zijn in 1975 paginagrote krantenartikelen over de man en de erfenis geschreven.’ Meer hierover lees je in het tijdschrift.
Het magazine eindigt in 1999 bij de renovatie van het park. ‘Dat was een logisch moment om te stoppen omdat het een uitgave is van een historische vereniging.’