Er wordt veel gepraat en te weinig geluisterd. Dat vinden Astrid Bruitzman en Marja Geldof van Dialoog Zaanstad. Met het initiatief willen ze bereiken dat mensen zich meer verbonden voelen met elkaar. ‘Als je écht naar elkaar luistert, dan begrijp je de mensen en de wereld om je heen veel meer.’
Koffie en thee zijn gezet, de tafels en stoelen staan klaar in een opstelling die prettig is bij een dialoog, namelijk in een aantal cirkelvormige groepen. En terwijl het wachten is op de deelnemers van de training voor de gespreksleiders voor Dialoog Zaanstad, vertelt Astrid Bruitzman dat haar betrokkenheid mede voortkomt uit een ervaring uit haar eigen gezin.
‘Eigenlijk wil ik er niet veel over kwijt, maar een van mijn kinderen is een tijd gepest op school. Vanuit die underdogpositie kon ze niet laten zien wie ze is. Kinderen namen niet de moeite haar te leren kennen, maar hadden hun oordeel klaar.’ De ander leren kennen, dat is waar het bij Dialoog Zaanstad om gaat.
Scholen
Meer dan tien jaar werkte Astrid voor Bureau Discriminatiezaken waarvoor ze als voorlichter en trainer vooral scholen bezocht. ‘Ik vind het wonderbaarlijk dat er op scholen veel wordt gedaan aan het voeren van debatten, aan het elkaar de loef afsteken. En niet aan het leren luisteren naar elkaar.’ Aan dat leren luisteren wil ze, ook nu ze inmiddels elders werkt, een bijdrage leveren. ‘Ik heb gezien wat een impact het heeft als mensen de ruimte hebben om steeds maar hun eigen mening te ventileren, zonder dat er ruimte is voor de ervaring van anderen.’
De eerste Dag van de Dialoog had in 2001 in Rotterdam plaats. Sinds 2006 heeft het navolging gekregen in andere steden, zoals Utrecht, Eindhoven en Amsterdam. In Zaanstad was de organisatie een aantal jaren in handen van Bureau Discriminatiezaken. Later nam PvdA-raadslid Brahim Fattah dat over, waarna het, na een paar edities stopte.
Net als Astrid zaten ook Marja Geldof en haar man Ab jaarlijks aan de dialoogtafel. ‘Je zit aan tafel met mensen die je niet kent, en hebt een onderwerp dat je afspreekt, zoals samenleven,’ legt Marja de opzet uit. ‘Aan de hand van dat thema ga je ervaringen delen, zonder dat je daarover met elkaar in discussie te gaat. Ik vind het telkens weer boeiend om in gesprek te zijn met mensen die ik niet ken, en dat ik begrip krijg voor iemands achtergrond.’
Als we leren met elkaar in gesprek te zijn, dan helpt dat eenzaamheid tegen te gaan.
Meteen een beeld
Ze herinnert zich hoe ze vorig jaar aan tafel zat met onder meer een Surinaamse jongen van zeventien jaar. ‘Nog voordat ik hem had gesproken, had ik een beeld van hem. Hij kwam op mij ruw over, wat helemaal niet eerlijk was. Ik gaf hem geen kans. Door naar hem te luisteren, hij vertelde bijvoorbeeld dat hij veel respect heeft voor zijn ouders, leerde ik hem kennen en had ik veel meer begrip voor hem en zijn achtergrond.’ Astrid: ‘Als je écht naar elkaar luistert, dan begrijp je de mensen en de wereld om je heen veel meer.’
Marja’s anekdote is volgens haarzelf tekenend voor hoe we met elkaar in de samenleving omgaan. ‘We kennen de mensen uit onze naaste omgeving. Maar de wereld is nog zoveel groter,’ zegt Marja. Maar verandert een jaarlijkse dialoog ook echt iets in de samenleving? ‘Zulke gesprekken geven in ieder geval een gevoel van geluk, zo van: hé, ik heb een leuk gesprek gehad. Ik vergelijk het met iemand die regelmatig iets van de grond raapt dat eigenlijk in de prullenbak hoort. Je kunt niet verwachten dat iedereen snoeppapiertjes opraapt. Maar er zijn mensen die het wel doen, en daarmee bijdragen aan een betere wereld. Zo gaat het ook met de dialoogdagen.’
Gesprekken geven een gevoel van geluk.
Astrid vult aan: ‘Natuurlijk hebben de mensen die eraan meedoen al het verlangen om te leren begrijpen waarom andere mensen dingen anders doen. Maar door hun deelname, is de kans groot dat over deze manier van praten wordt gepraat, en dat kan anderen op een idee brengen. En zo kan het zich langzaam als een olievlek uitbreiden.’
Nieuw leven
Omdat ze geloven in de kracht van de dialoog, besloten Astrid, Marja en Marja’s echtgenoot Ab vorig jaar de Zaanse dialoog nieuw leven in te blazen. Twee keer per jaar is er een dialoog waarbij gesprekken worden gevoerd aan de hand van de methode van de Socratische gespreksvoering. Luisteren en veel doorvragen zijn daarbij belangrijke technieken. De twee bijeenkomsten hebben plaats in het gebouw van het Apostolisch Genootschap, de geloofsgemeenschap waar Marja en Ab toe behoren.
Ook de training die Astrid vanavond geeft, heeft er plaats. Ze laat de deelnemers oefenen met de gespreksmethode en geeft tips over hoe ze ervoor kunnen zorgen dat iedereen aan bod komt, ook mensen die van nature minder makkelijk het woord nemen. Ook Regina van der Poel, tevens betrokken bij de organisatie, volgt de training. ‘Ik vind het belangrijk dat mensen elkaar ontmoeten en dingen met elkaar delen, vooral als je het hebt over eenzaamheid,’ zegt Regina. ‘Eenzaamheid is een dreigend iets. Als we leren echt met elkaar in gesprek te zijn, dat durven, dan kan dat meehelpen eenzaamheid tegen te gaan. Als mensen hebben we elkaar nodig.’
Dialoogmannetje
Voor Dirk Brand is de Dialoog een manier om zelf anderen te leren kennen. ‘Ik ben nooit z’n dialoogmannetje geweest, ik kom uit een harde wereld waar ik een harde dialoog voerde, om het zo maar te noemen. Ik ben nu bezig een heel ander leven op te bouwen, inclusief een baan die vraagt dat ik de dialoog met anderen aanga. Daarvoor kan ik dit heel goed gebruiken. Uiteindelijk wil ik met dakloze verslaafden werken, daarbij is een dialoog van belang.’
Verdubbeling
Vorig jaar namen 24 mensen deel. Dit jaar hopen ze op een verdubbeling van dat aantal. Op die manier kan de olievlek inderdaad groeien. ‘Elk jaar weer zit ik met onbekenden aan tafel en door zonder oordeel te luisteren en door te vragen, is het naderhand alsof ik ze al jaren ken,’ zegt Astrid. ‘Mijn kind stond machteloos door het pestgedrag. Ze kreeg niet de kans boven de oordelen uit te groeien. Mijn droom is dat mensen meer naar elkaar gaan luisteren zonder over de ander te oordelen.’
De Zaanse Dialoog is woensdag 11 oktober. Meer informatie vind je op Facebook. Ook in Poelenburg zijn er dialoogbijeenkomsten. Die hebben plaats in Inloophuis De Bron.