Sinds drie jaar doen eerstejaars studenten van het Talland College in Zaandam mee aan het IFIKZ MaakMeeFestival. Wat begint als een opdracht bij het vak Burgerschap, eindigt in een échte tentoonstelling bij Artzaanstad en een vertoning in Filmtheater De Fabriek tijdens het IFIKZ festival in de herfstvakantie. Studenten krijgen zo de kans om zich te laten zien buiten de schoolmuren — en dat motiveert.
Vanaf vrijdagmiddag 17 t/m zaterdag 24 oktober 2025 is de fototentoonstelling te zien bij Artzaanstad. De opening is op 17 oktober om 15 uur door wethouder Wessel Breunesse
Van schoolopdracht Talland naar tentoonstelling bij Artzaanstad
Pascal Wortmann, projectcoördinator namens het Talland College begeleidt met veel plezier het project. ‘IFIKZ wilde jongeren betrekken bij het festival, en dat lukt steeds beter. Het eerste jaar deden jongeren van onze opleidingen alleen iets met fotografie. Inmiddels doen studenten van Techniek én Marketingcommunicatie mee. Ze bezoeken Zaanse bedrijven, maken foto’s, en presenteren die in een tentoonstelling. De techniekstudenten richten zich op het productieproces, de marketingstudenten kijken juist naar hoe het bedrijf zich presenteert. Alles draait om het thema: “Van ambacht tot Zaanse industrie”.’
Studenten voor en achter de schermen
De belangstelling van bedrijven is groot. Ahold Delhaize, bijvoorbeeld, is er ieder jaar als eerste bij. Pascal Wortmann: ‘Voor bedrijven is het ook interessant. Ze kunnen laten zien waar ze mee bezig zijn, en misschien spreekt het jongeren aan om er later te werken.’
De studenten krijgen ondersteuning van fotograaf Jeroen Swols, bekend van het Hembrugmuseum Street of the Worlds. Hij helpt ze niet alleen technisch, maar ook in het kijken: Wat wil je laten zien? Wat is een goede compositie, let ook op licht en kleur. ‘Dit is je kans om te shinen,’ zegt hij tegen de studenten.
De foto’s worden gezamenlijk besproken. Daarbij telt niet alleen de kwaliteit van het beeld, maar ook de echtheid. Soms vallen inzendingen af: ‘Deze tekst is duidelijk door ChatGPT geschreven’, klinkt het bij één van de beschrijvingen. Ook is er twijfel of een bepaalde foto echt door een student is gemaakt. Deze komt niet door de selectie heen.
Ontwikkelingen en verrassingen
Voor veel studenten is het een eyeopener om achter de schermen te mogen kijken bij bedrijven. Shukri (20) en Sadio (19) bezochten de Tingieterij op de Zaanse Schans. ‘We wisten niet dat dit bestond. De vrouw die ons rondleidde was zó trots op haar familiebedrijf, dat maakte indruk. Ze maken al generaties lang tinnen voorwerpen. Achteraf vonden we het wel jammer dat we geen portret van haar hadden gemaakt. Nu zie je vooral het theehuisje en het uitzicht.’
Tyron (20) begon sceptisch, maar raakte al snel enthousiast. ‘Eerst dacht ik: dit moet gewoon. Maar het werd leuk. De fotograaf leerde ons hoe je een goede plek zoekt voor een foto. Ik ben naar Ahold geweest — daar werk ik ook. Mijn foto’s laten zien hoe groot het is. Boven staan de producten, beneden worden ze klaargezet voor transport.’
Hij bezocht ook Lassie. ‘Ik woon in Assendelft, maar was er nog nooit binnen geweest. Het is een beetje geheimzinnig. We kregen haarnetjes vanwege de hygiëne. De rijst komt per schip, wordt via buizen de fabriek in gezogen en daarna gezeefd. Er zit van alles tussen. Foto’s maken was daar makkelijk.’
Bij chocolademaker Buter mochten we ook proeven.
Compositie en kleurgebruik
‘Het eindresultaat is verrassend veelzijdig,’ vindt Jeroen Swols. ‘Sommige beelden zijn sterk door hun compositie of lichtval, zoals bij houtzaagmolen Held Jozua. Andere vallen op door onderwerpkeuze, zoals de foto’s van brouwerij De Hoop. Tyron heeft bij Ahold ook een werknemer gefotografeerd, dat is goed — dan laat je zien dat er mensen werken. En bij Solos zie je robots bij een inpakmachine. Dat is de toekomst.’
De studenten maken uiteindelijk zelf een selectie en bepalen hoe hun expositie er uit komt te zien. ‘Let op kleurgebruik, zet foto’s bij elkaar die iets vertellen. Het is jullie tentoonstelling,’ benadrukt Jeroen Swols.
Meer dan een schoolopdracht
Ook andere studenten van het Talland College doen mee met het IFIKZ maakmeefestival. Zes studenten selecteerden oude filmbeelden uit het Gemeentearchief en maakte daar een montage van die te zien is bij Filmtheater De Fabriek tijdens het IFIKZ festival in de herfstvakantie. Ook maakten ze speciaal voor het festival een documentaire met drie interviews en archiefbeelden. Docent Rolf Schot is trots: ‘Ze begrepen meteen wat de bedoeling was: een tijdsbeeld maken van een periode aan de Zaan. Ze werkten serieus en snel.’
Volgens Rolf Schot zit daarin de kracht van zulke opdrachten. ‘Je ziet studenten groeien als ze iets maken dat echt wordt getoond. Ze steken er zelfs hun eigen tijd in. Als je ze op de goede plek zet, dan gáán ze ook.’
Het resultaat is te zien op vrijdagmiddag 24 oktober bij Filmtheater Fabriek in Zaandam.
IFIKZ Maakmeefestival Zaanse industrie
In de herfstvakantie belicht IFIKZ ‘van Zaansche molens tot Zaanse industrie’ met familietheater, film, fotografie, begeleide wandeltocht, experimenten, ambachten, workshops, etc. Kijk snel op ifikz.nl.