Somass: ‘Hameren op de Zaanse identiteit.’

‘Als reizigers vroeger over de rivier de Zaanstreek binnenkwamen, genoten ze van het uitzicht op de prachtige gekleurde houten huizen en de mooie tuinen, de pakhuizen en de molens. Het was een harmonieus geheel dat adembenemend mooi moet zijn geweest.’

Timmerlieden van Somass

Gé Sombroek en Gerrit Assema startten in oktober 1978 met hun bouwbedrijf Somass, dat tegenwoordig in Zaandijk is gehuisvest. De afgelopen 42 jaar hebben ze de Zaanstreek verrijkt met groene Zaanse huizen, schuren, monumentale stenen panden, kleine buurtschappen, uitdagende projecten en molens.

‘Dit hebben we samen gedaan. Je kunt nog zulke mooie ideeën hebben maar als je geen goede timmerlieden hebt om het uit te voeren dan ben je nergens. Onze timmerlieden hebben dezelfde bevlogenheid en kennis, daardoor hebben we overal vakwerk neer kunnen zetten.’

Dit is de eerste van een vierdelige serie over de bijdrage van Somass aan de Zaanse houtbouw in de 20e en 21 eeuw.

Eerste restauratie Somass (met het oude logo)

Eerste klus voor Somass

Gé Sombroek vertelt: ‘Gerrit en ik zijn al heel lang kameraden. Als timmerman werkten we in loondienst en op zaterdag timmerden we samen voor vrienden. We schreven met potlood Somass op het verrichtte werk, zo zou ons toekomstige bedrijf gaan heten. Mijn buurman, die onze stoere praat over een eigen bedrijf kende, kwam met de tip dat hij nog wel een leuk werkplaatsje wist. Uit beleefdheid gingen we kijken. Toen we het kleine pand achter pakhuis Saigon in Wormer zagen, waren we direct enthousiast. In gedachte zagen we de machines al staan. De volgende stap was een bezoek aan de bank om geld te lenen.

Dezelfde buurman kwam met onze eerste klus: We moesten een nette begroting maken voor een verbouwing van een huis van een familielid. Na zorgvuldig rekenen kwamen we met een uitgebreide begroting. De buurman zag 30.000 gulden staan en stelde voor dat hij al 10.000 zou aanbetalen zodat we gereedschap konden aanschaffen. We hadden nog geen spijker geslagen, maar de man had er vertrouwen in dat het goed zou komen. Dat bedrag en het vertrouwen voelde als een vermogen.

Jong en enthousiast gingen we aan de slag. We moesten alles nog ontdekken, tegelijkertijd gingen we vol energie al op zoek naar de volgende klus. Het voelde alsof we al wereldberoemd waren. Alles pakten we aan en zorgden dat het goed kwam en dat we geen schulden hadden. We werkten hard en halveerden onze pauzes, het mocht niet misgaan. In de begintijd deden we veel dakkapellen en kozijnen voor een woningbouwvereniging.

Het verdiende goed, maar het was saai omdat het steeds hetzelfde was.’

Gé Sombroek en Gerrit Assema

Zaanse houtbouw

‘Een makelaar uit Oostzaan tipte ons dat er op de veiling een houten huisje aan de Oostzijde in Zaandam werd aangeboden. Het was een ongelooflijke bouwval, maar het leek ons wel leuk om de handen uit de mouwen te steken. Hoe het moest, wisten we niet. We waren nog onbekend met restauratiewerk. Iedere dag gingen we met het boek ‘Houten huizen’ van de auteurs H. Janse en S. De Jonge, naar het rijksmonument. We hielden van het ambachtelijke, dus het timmeren zonder dat er een spijker aan te pas kwam vonden we echt mooi. Het was een zoektocht hoe het pand er oorspronkelijk uit had gezien, want het was al tientallen keren verbouwd.

Toen we de oorspronkelijke bouw terug hadden gevonden, realiseerden we ons hoe goed doordacht het systeem van Zaanse houtbouw was. We waren ongelooflijk trots toen het in 1986 klaar was. Achteraf gezien hadden we het nog beter kunnen doen, al doende leert men.

Opnieuw dachten we dat we wereldberoemd waren, maar dat waren we alleen voor onze eigen familie.’

Tekening van architect Han van Leeuwen

Stelling van Pythagoras

Typerend is dat er al meer dan 300 jaar volgens dezelfde principes wordt gebouwd. Schuintes werden altijd bepaald door de 3-4-5 steek, oftewel de stelling van Pythogoras. Dat gold ook voor de ruitverdeling, de dakhelling en de schuinte van de korbelen. De houten buitenkant, het dragende skelet, de versieringen en de gootconstructie buiten de gevel zijn typerend voor deze stijl.

Serie over Somas

Hameren op de Zaanse identiteit

Bouwvallen bleken schatkamers

Groene sprongetjes

Somass verrijkt Zaanstreek